Απέναντι, στα βουνά του Βάλτου, πέρα απ' τον Αχελώο, κάποιος αγνός και ευλαβής βοσκός φύλαγε τα πρόβατά του. Ξαφνικά κάποιο βράδυ βλέπει έκπληκτος ένα ζωηρό φως να λάμπη στο σκοτάδι, ακριβώς απέναντι, κατά την πλευρά της Ευρυτανίας. Του έκαμε μεγάλη εντύπωσι. Ο τόπος εκεί όπου φαίνονταν το φως ήξερε ότι ήταν έρημος. Το φως εκείνο ήταν λαμπρό, δεν ήταν φωτιά που μπορούσαν να ανάψουν ποιμένες την νύχτα. Την άλλη νύχτα το φως ξαναφάνηκε. Έφεγγε όλη την νύχτα. Με το χάραμα χανόταν. Ξαναφάνηκε και την τρίτη νύχτα. Κατάλαβε ο αγαθός τσοπάνης, ότι ήταν σημάδι θεϊκό.
Είχε ακούσει ότι με φως φανερώθηκαν πολλές Εικόνες. Ήταν κάλεσμα για κάτι ιερό που κρυβόταν για χρόνια και έπρεπε να φανερωθή.
Πώς όμως να εντοπίση το σημείον; Την ημέρα που φαινόταν ο τόπος δεν φαινόταν το φως. Την νύχτα που φαινόταν το φως, δεν διεκρίνετο η περιοχή. Kαι ήταν αρκετά μακρυά. Ξάφνου, την τρίτη νύχτα ο νους του φωτίσθηκε. Έμπηξε στη γη μια διχάλα. Ακούμπησε πάνω σ' αυτή την ποιμενική ράβδο του. Στόχεψε με το ένα μάτι προς τα εκεί που φαινόταν το φως. Όταν μάτι, ράβδος και φως μπήκαν στην αυτή ευθεία, σταθεροποίησε την ράβδο. Περίμενε με αγωνία να ξημερώση. Σαν έφεξε καλά, ξανακοιτάζει και πάλι. Τώρα ο τόπος εντοπίσθηκε εύκολα. Ξεκινά γεμάτος λαχτάρα και χαρά. Περνά κολυμπώντας τον Άσπρο κι ανηφορίζει. Φθάνει σ' ένα τόπο γεμάτο βάτα. Κόβει και κόβεται, ματώνει, ξεσχίζεται, αλλ' αυτός συνεχίζει. Η επιμονή του αμείβεται. Ανάμεσα στα βάτα βρίσκει μια εικόνα μικρή. Αναγαλλιάζει. Απ' αυτή προέρχονταν το φως.
Είναι με μικρές ψηφίδες ιστορημένη, μικρές σαν κεφάλι καρφίτσας. Παριστάνει τον Κύριο αμέσως μετά την Αποκαθήλωσι. Είναι η Άκρα Ταπείνωσις. Είναι έργο μοναδικό στον κόσμο, όπως λένε oι ειδικοί.
Είναι έκτοτε παλλάδιο της Μονής, σέμνωμα και καύχημά της. Παλαιότερα την είχαν στην εκκλησία για προσκύνησι. Παρ' ολίγο να καταστραφή εντελώς. Oι ευλαβείς γυναίκες ξεκολλούσαν κρυφά ψηφίδες για φυλακτά. Σε λίγο θά'μενε μόνο το σανίδι. Τώρα φυλάσσεται στο σκευοφυλάκειο.
Στο 1963 ταξίδεψε στήν Αθήνα για να κοσμήση την Πανευρωπαϊκή Έκθεσι Βυζαντινής Τέχνης. Ξαναταξίδεψε για να στολίση την έκθεσι πού έγινε για τα εκατόν πενήντα χρόνια της Αθήνας, ως πρωτευούσης του Ελληνικού Κράτους.
http://www.ecclesia.gr
