Ιερά Μονή Παναγίας Ολυμπιώτισσας (Ελασσόνα) + βίντεο

Η Ιερά Μονή Παναγίας Ολυμπιώτισσας, το κόσμημα της πόλης της Ελασσόνας, αποτελεί το πιο σημαντικό ιστορικό μνημείο και αξιοθέατο της επαρχίας. Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει το Δεκαπεντεύγουστο. Με κάθε τιμή όμως εορτάζεται στις 6 Αυγούστου και η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στην οποία ήταν αφιερωμένη η μονή αρχικά.
Η θέση της μονής είναι στα ΒΔ της Ελασσόνας, στο ...
λόφο πάνω από τον Ελασσονίτη ποταμό και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια για να εντοπιστεί αφού είναι ορατή από κάθε σημείο της πόλης και του κάμπου. Υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης με αυτοκίνητο αλλά για τους λάτρεις της πεζοπορίας υπάρχει μονοπάτι μέσα σε υπέροχο δεντρόφυτο περιβάλλον.
Στις μέρες μας η ιερά μονή λειτουργεί ως γυναικεία κοινοβιακή.

Ίδρυση
Σχετικά με τη χρονολογία ίδρυσης της μονής υπάρχουν διάφορες απόψεις. Με βάση τα ιστορικά και αρχαιολογικά δεδομένα, το καθολικό της μονής ανάγεται στα τέλη του 13ου αι. επί αυτοκράτορος Ανδρονίκου Β'. Αναμφισβήτητη επίσης είναι η ύπαρξη ενός γράμματος του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωάννη ΙΔ το 1342 με το οποίο ο Πατριάρχης απαγορεύει την ανάμιξη κοσμικών και εκκλησιαστικών αρχόντων της περιοχής στη διοίκηση και λειτουργία της μονής, πράγμα το οποίο δείχνει ότι η μονή ήδη λειτουργούσε με την ονομασία Παναγία Ολυμπιώτισσα Ελασσόνας. Από την ίδια πηγή πληροφορούμαστε επίσης ότι το καθολικό της μονής χτίστηκε μέσα στο παλιό κάστρο της Ελασσόνας, ήταν στελεχωμένη από άνδρες μοναχούς και υπαγόταν διοικητικά απευθείας στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Χορηγοί για την ανέγερση της μονής ήταν οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες Κωνσταντίνος και Θεόδωρος, οι οποίοι ήταν συνδιοικητές της Θεσσαλίας κατά το διάστημα 1289-1303.
Ο γνωστός ιστορικός Αρβανιτόπουλος υποστήριξε ότι στον ίδιο χώρο υπήρχε αρχαίος ναός και ότι μάρμαρά του χρησιμοποιήθηκαν για το κτίσιμο της μονής.

Ο αρχιτεκτονικός τύπος της μονής είναι ο «μονόκλιτος τρουλλαίος ναός με περίστωο». Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο ναός στηρίζεται πάνω στο βράχο χωρίς να έχει θεμέλια.
Το Καθολικό χωρίζεται σε τρία μέρη, το Άγιο Βήμα, το κεντρικό τετράγωνο και το περίστωο σε σχήμα Π. Στο χώρο αυτό βρίσκονται τρεις μαρμάρινοι κίονες προερχόμενοι από αρχαία κτίσματα.
Ο ηγούμενος Διονύσιος κατασκεύασε το 1736 μικρό παρεκκλήσι προς τιμήν των Αγίων Πάντων το οποίο λειτουργούσε ως κρυφό σχολειό, το οποίο όμως κατεδαφίστηκε το 1928.
Η μοναδική μεταβυζαντινή προσθήκη που διασώθηκε είναι το διώροφο κτίριο που κατασκευάστηκε το 1817. Το ισόγειό του έχει διαμορφωθεί σε παρεκκλήσι προς τιμήν του Αγίου Νεκταρίου, το οποίο χρησιμοποιείται και ως εξομολογητήριο.

Έπειτα από μελέτη του ύφους και της τεχνοτροπίας των τοιχογραφιών του ναού, οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο αγιογράφος της μονής είχε υπ' όψιν του την τεχνοτροπία του πρωτάτου του Αγίου Όρους. Κάποιοι μάλιστα υποστήριξαν ότι οι τοιχογραφίες της μονής είναι έργο του κυριότερου εκπροσώπου της Μακεδονικής σχολής, δηλαδή του ίδιου του Πανσέληνου.
Στον τρούλο κυριαρχούν οι ιδέες της δόξας του Παντοκράτορα, του τριαδικού δόγματος, της διπλής φύσης του Χριστού και της ενσάρκωσης.
Στο Ιερό Βήμα κυριαρχούν σκηνές από το βίο της Παναγίας και από τον Ακάθιστο Ύμνο.
Στο περίστωο δεν διατηρείται σχεδόν καθόλου η αρχική διακόσμηση, αλλά οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι απεικονίζονταν σκηνές του Ακάθιστου Ύμνου και της ζωής της Παναγίας.

Ἀπολυτίκιον Ὀλυμπιωτίσσης Ἐλασσῶνος τό κλέος καί Μονῆς σου το καύχημα, ὑμνολογοῦμεν Παρθένε, τήν Εἰκόνα τήν Ἄχραντον, ἐν ὕμνοις καί ᾡδαῖς πνευματικαῖς, αἰτούμενοι πταισμάτων ἱλασμόν, χριστιανῶν ἡ πληθύς πᾶσα τῶν εὐσεβῶν, Ὀλυμπιώτισσα Θεοτόκε. Δόξα τῷ ἐνοικήσαντι ἐν Σοί, δόξα τῷ προελθόντι ἐκ Σοῦ, δόξα τῷ δωρησαμένῳ Σε ἡμῖν προστάτιν ἀκοίμητον. Μεγαλυνάριον Ὑμνήσωμεν πάντες μελωδικῶς Ὀλυμπιωτίσσης τήν εἰκόνα τήν Ἱεράν καί τῆς Ἐλασσῶνος τό καύχημα τό μέγα, σκέπη καί προστασία τῶν προσκυνοῦντων Αὐτήν.

http://www.elassona.com.gr